تاریخچه شومینه را می توان همزمان با زندگی غارنشینی انسان ها دانست؛ چرا که از همان زمان افراد تلاش می کردند با روشن کردن آتش درون چاله های غار محیط را گرم کنند. دود حاصل از سوختن چوب و تنه درختان نیز از محفظه ها و مجراهای غار خارج می شد. با گذر زمان و سکونت انسان در ساختمان ها کم کم نمونه های اولیه شومینه پدیدار شد و تا به امروز شاهد انواع شومینه گازی، الکلی، هیزمی و برقی بوده ایم. هر یک از شومینه ها نیز هر ساله با مدل های مختلف توجه افراد را به خود جلب می کنند.
تاریخچه شومینه از نظر پیدایش
انسان از همان ابتدای خلقت تلاش کرده تا با استفاده از اجسام موجود در طبیعت خود و محیط زندگی اش را گرم کند. تاریخچه شومینه را می توان از زمان پیدایش آتش و ورود انسان ها به غار برای سکونت دانست؛ چرا که از همان موقع انسان ها در چاله های درون غار به ویژه آن هایی که در کف زمین بودند، آتش روشن کرده و خود را گرم می کردند.
دود آتش نیز از شکاف های غار خارج می شد. پس از روی آوردن انسان ها به سکونت درون ساختمان ها، اولین شومینه های سنگی ساخته شدند. امروزه برخی از مدل های شومینه کلاسیک را با طرح های سنتی و قدیمی سنگی تولید می کنند.
سیر تکامل شومینه های هیزمی
شومینه های سنگی که در ساختمان ها ساخته می شد، چالش های زیادی را به همراه داشتند. از یک طرف دودکشی نداشتن و دود از آن ها خارج نمی شد. از طرف دیگر سنگ ها بعد مدتی که در معرض دود و آتش بودند، آسیب می دیدند و نیاز بود که تعویض شوند. ساخت چنین شومینه هایی با این شرایط فقط ویژه افراد ثروتمند بود.
پس از مدتی با رشد صنعت آهن، انسان ها توانستند شومینه های خود را درون دیوار قرار دهند تا طول عمر بیشتری داشته باشد. همچنین ایجاد طرح روی سنگ یا دیواره های شومینه به عنوان یک شغل شناخته می شد و به نوعی زیباتر کردن محیط خانه با شومینه مورد توجه همگان قرار گرفت.
مدتی بعد بنجامین فرانکلین توانست یک اتاق چدنی با سیستم شومینه طراحی کند. این اتاق امکان قرار گرفتن در وسط اتاق را نیز داشت. دیوید ریتن هاوس نیز اولین شخصی بود که توانست یک دودکش خیلی ساده برای شومینه ها طراحی کند. در واقع او یک لوله به شکل خمیده با زاویه ۹۰ درجه را پشت شومینه قرار داد تا دودها به خارج از ساختمان منتقل شوند.
این کار چالش بزرگی را برطرف کرد و توانست تحول بزرگی در توسعه شومینه ها ایجاد کند. در حال حاضر شومینه ها با آجر، گچ، سیمان، سنگ، سرامیک و… تولید می گردند. همچنین یک صفحه شیشه ای نیز جلوی آن ها قرار می گیرد تا جرقه های آتش به بیرون پرتاب نشوند.
مزایا و معایب شومینه های هیزمی
شومینه های هیزمی سوخت ارزانی دارند و تولید گرمای آن ها نیز نسبتا بالا است. ساخت آن ها نیز در ساختمان می تواند با کمترین هزینه ممکن انجام شود. البته اگر به دنبال ساخت شومینه جذاب باشید، هزینه بیشتری خواهد داشت. در مقابل نیاز همیشگی به هیزم، خطرناک بودن به ویژه برای کودکان، نیاز داشتن به دودکش، ثابت بودن جای آن و… معایبی هستند که می توانند برای این مدل معرفی کرد.
تاریخچه شومینه گازی و سیر تکامل آن
با گذر زمان و پیدایش گاز طبیعی به عنوان یک سوخت، نمونه های اولیه شومینه گازی تولید شدند. این شومینه ها در محفظه های آهنی قرار داشتند و شعله آن ها به جای هیزم با گاز تولید می شد. در این مدل نیز وجود دودکش ضروری است؛ چرا که باید گازهای اضافی حاصل از سوختن گاز طبیعی به فضای باز منتقل شود.
امروزه ابعاد متنوع، استفاده از فناوری های روز دنیا برای کاهش مصرف گاز، بهره گیری از سنسورهای مختلف برای افزایش ایمنی و جلوگیری از نشت گاز، نمونه هایی از تکامل شومینه های گازی به شمار می روند.
مزایا و معایب شومینه های گازی
این مدل از شومینه ها به نسبت شومینه های هیزمی دردسر کمتری داشته و بازدهی گرمایشی آن ها نیز مطلوب است. با این وجود نیاز به دودکش داشته و جای ثابتی نیز دارند. سطح ایمنی آن ها نیز متوسط بوده و برای کودکان هم خطرناک خواهد بود.
پیدایش انواع شومینه های برقی
نسل جدیدتری از انواع سیستم های گرمایشی، مدل های مختلف شومینه برقی هستند. علی رغم اینکه از تاریخچه شومینه برقی به طور دقیق اطلاعاتی در دسترس نیست؛ اما قدمت آن ها به حدود سال های دهه ۱۹۸۰ میلادی برمی گردد. در ابتدا این شومینه ها توان گرمایش چندانی نداشتند و چون تصویری از شعله نیز در آن ها وجود نداشت، خیلی مورد استقبال قرار نگرفتند.
به مرور تولید کنندگان توانستند با اضافه کردن جلوه های بصری مانند نور و یا شعله آتش این شومینه ها را جذاب تر کنند. همچنین در برخی نمونه ها صداهایی همچون خرد شدن چوب و سوختن آن نیز وجود داشت که کاربران را بیشتر جذب خود می کرد.
در روند تکامل انواع شومینه برقی، علاوه بر جلوه های بصری به بازدهی گرمایشی آن ها نیز توجه بسیاری شد. امروزه مدل های متنوعی از این سیستم گرمایشی به بازار عرضه می شوند که بازدهی نسبتا بالایی دارند. همچنین با پیشرفت تکنولوژی قابلیت هایی مانند کنترل از راه دور، قابلیت تنظیم دمای دلخواه، اتصال به شبکه اینترنت خانگی و… نیز به این شومینه ها اضافه شده اند.
مزایا و معایب شومینه های برقی
شومینه های برقی از سوخت پاک استفاده می کنند و اصلا نیاز به دودکش ندارند. به دلیل عدم وجود شعله خطر آتش سوزی نخواهند داشت و چون در محفظه شیشه ای قرار دارند، به کودکان نیز آسیب نمی رسانند. زیبایی ظاهری در کنار قابلیت های مختلفشان و جابه جایی آسان مهمترین مزایای آن ها محسوب می شوند. مصرف زیاد برق، نداشتن حس طبیعی شعله های آتش، احتمال داغ شدن سیم های برق و ایجاد خطر، معایب این مدل هستند.
تاریخچه شومینه الکلی
نمونه ای از انواع شومینه های موجود در بازار مدل هایی هستند که از الکل به عنوان سوخت استفاده می کنند. در دهه ۱۹۹۰ میلادی با هدف کاهش آلودگی هوا و استفاده از سیستم گرمایشی بدون خطر و بدون تولید گازهای مضر، شومینه های الکلی تولید شدند. امروزه مدل های مختلف و جذابی از این سیستم گرمایشی تولید می شود.
مزایا و معایب شومینه های الکلی
سوخت پاک، قابلیت حمل و عدم ایجاد دود، مهمترین مزیت هایی هستند که می توان برای این مدل ها معرفی نمود. هزینه بر بودن تامین سوخت، عدم ایجاد گرمای لازم برای محیط های بزرگ، نیاز به تهویه در صورت استفاده بلندمدت و بالا بودن خطر آتش سوزی اصلی ترین معایب این مدل ها به شمار می روند.
جمع بندی تاریخچه انواع شومینه
شومینه ها انواع مختلف هیزمی، الکلی، گازی و برقی دارند. اولین مدل و قدیمی ترین آن ها نوع هیزمی است که انسان ها در همان دوران غارنشینی از آن استفاده می کردند. به عبارتی تاریخچه شومینه به همان ابتدای خلقت انسان برمی گردد. با گذر زمان و پیشرفت های صنایع، شومینه های هیزمی تبدیل به مدل برقی، الکلی و گازی شدند. البته همچنان مدل هیزمی نیز در برخی مراکز مورد استفاده قرار می گیرد؛ اما به نسبت سایر مدل ها کاربرد کمتری دارد. شما کدام مدل را انتخاب می کنید؟ پاسخ خود را در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول تاریخچه شومینه و ویژگی های آن ها
شومینه گازی چه خطراتی می تواند داشته باشد؟
انسداد مسیر دودکش، نشت لوله های گاز و دسترس پذیری شعله برای کودکان، اصلی ترین خطرات شومینه های گازی هستند.
چه نوع چوبی برای شومینه های هیزمی مناسب است؟
چوب درخت های بلوط، کاج، چنار و گردو بهترین نوع برای شومینه های هیزمی هستند. هنگام استفاده از خشک بودن آن ها اطمینان داشته باشید.